قدیمی‌ترین گورستان ایران در منطقه بهشهر در استان مازندران است. «سنگ‌های آن حرف می‌زنند!» از توصیف‌هایی است که بومی‌های این شهر به قبرستان سفید چاه نسبت می‌دهند. قبرستانی که به گفته مردمان این شهر اجساد دفن شده در آن هرگز نمی‌پوسند و هیچ آسیبی به آنها وارد نمی‌شود. البته وجود آهک موجود در خاک در حقیقت این امر بی‌تاثیر نیست. چون آهک بسیار بالایی دارد و رنگ خاک آن به سفیدی می‌زند، باعث می‌شود تا در فاسد شدن اجساد دفن شده در این قبرستان، تاخیر باشد. قدمت این قبرستان به دوره تیموریان برمی‌گردد. این اثر به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی بهشهر، در سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. هر چند که به گفته باستان‌شناسان ساير گورستان‌هاي تاريخي ايران نيز در قرن‌هاي اخير تخريب و به جاي آن مسجد و يا مدرسه ساخته شده است. جالب است بدانید که در این گورستان‌ها، آثار باستانی زیادی کشف شده که در حال حاضر در بسیاری از موزه‌های جهان نگهداری می‌شود. برای تهیه بلیط قطار و بازدید از گورستان‌های ایران می‌توانید از سایت فلایتیو استفاده کنید.
گورستان‌هایی با معماری‌های با شکوه
به گفته ویلیام دورانت، نویسنده‌ی مشهور، معماري با شكوه‌ترين هنر باستاني است كه از آراستن گورها شروع شده است. جالب است بدانید که قبرستان‌های ایرانی از مقبره‌های کوروش تا زيگورات چغازنبيل یک عنصر شاخص معماری به‌شمار می‌آید؛ پر از نشانه‌ها و سمبل كه از طريق آنها مي‌توان به آداب زیستی و فرهنگ تدفین پيشينيان پي برد.
قدیمی ترین قبرستان‌های ایران، موزه‌ای هستند از تاریخ، فرهنگ و تمدن این کشور که مردگان سوژه‌های آن هستند!
این‌بار که به یکی از قدیمی ترین قبرستان‌های ایران رفتید، به نقاشی‌هایی مانند حیوانات، گیاهان، اشكال مختلف هندسی، ابزار آلات کاربردی، صور انسانی، کتیبه‌های خطی و نقوش سمبلي با دقت بیشتری نگاه کنید. هر کدام از این سنگ قبرها با توجه به قدمت، فرهنگ زمان و شغل و شخصیت فردی که در آن جایگاه دفن شده با نقوشی خاص حکاکی و تزیین شده‌اند.
سنگ قبرهایی به شکل شغل مردگان
رسم روستای سفید چاه بوده که سنگ قبر افراد را بر اساس شغل فرد از دنیا رفته حکاکی می‌کردند. اما این رسم جالب پس از مرگ آخرین بازمانده‌های سنگ‌تراشان این محله به پایان می‌رسد.
در حال حاضر از دایره، مربع و مثلث برای حکاکی روی سنگ قبرها استفاده می‌کنند که نشانه رمز عناصر مهمی چون زندگی و رستاخیز پس از مرگ است. دایره در اساطیر، عرفان و ادبیات شرق پیش از هر چیز نقطه‌ای است گسترش یافته. این طرح، تفسیر نمادین کمال، یکپارچگی و نبود هر نوع تمایز و ناهمگونی است و از آن به‌عنوان نمادی از خلاقیت یا خلق هستی نیز یاد می‌شود. همچنین دایره مفهوم ابدیت را در خود دارد.
برای مثال در سده نهم هجری سنگ‌های قبر به شکل محراب طراحی شده‌اند که روی سر در آن طرح‌های گل برگ اسلیمی با نوشته‌های صلوات کبیر و حدیث یا دعا دیده می‌شود. متن وسط به نام متوفی و تاریخ وفات اختصاص یافته است. در بعضی از سنگ مزارها از نقش سمبولیک قندیل استفاده کرده‌اند و در وسط آن کلمه الله نوشته شده است. در این قبرستان شما تعداد کمی سنگ مزار صندوقی می‌بینید که قدیمی ترین آن به تاریخ ۸۹۶ هجری قمری برمی‌گردد.
چگونه به قدیمی ترین گورستان ایران سفر کنیم؟
برای دیدن از قبرستان سفید چاه که در جنوب شرقی استان مازنداران قرار دارد، شما می‌توانید سفر با ماشین شخصی، اتوبوس، قطار و هواپیما را انتخاب کنید. البته به یاد داشته باشید که فقط اتوبوس به صورت مستقیم شما را به بهشهر می‌رساند. در غیر این‌صورت شما باید در سفر با قطار و هواپیما ابتدا به ساری سفر کنید و سپس به شهرهای مختلف مازندران از جمله بهشهر بروید.
پیشنهاد فلایتیو به شما برای گذراندن یک آخر هفته و رفع خستگی‌ها این است که از سامانه آنلاین فلایتیو برای رزرو بلیط اتوبوس بهشهر، بلیط قطار تهران ساری و بلیط هواپیما تهران ساری برای دیدن قدیمی ترین گورستان ایران مراجعه کنید.
برای سفر با ماشین شخصی هم راهی شهرستان گلوگاه شوید و تا انتهای کمربندی غربی را بروید. از آنجا وارد مسیر روستای نیالا شوید. با عبور از روستای نیالا، دوراهی کیاسر و چاه سفید را خواهید دید. در این نقطه، سمت چاه سفید بپیچید. در ابتدای روستا، قبرستان واقع شده است.
بازدید از قبرستان سفید چاه در تمام روزهای هفته و ساعات شبانه‌روز ممکن است. البته در نظر داشته باشید که به‌دلیل تاریکی، شب‌ها امکان تماشای دقیق وجود ندارد. بازدید از این قبرستان رایگان است.
قدیمی ترین قبرستان تهران
اگر در شهر تهران یا اطراف آن زندگی می‌کنید، پیش از سفر به بهشهر به تپه‌های قیطریه بروید تا قدیمی ترین گورستان این شهر را که دارای گورهای دو طبقه به قدمت سه هزار ساله است. گورستان‌هاي ابن بابویه، امامزاده عبدالله، ظهیرالدوله و گورستان ارامنه از دیگر قبرستان‌های قدیمی استان تهران به‌شمار می‌آید.
برای مثال ابن‌بابویه بزرگترین گورستان تاریخی شهر تهران است که برای دیدن آن باید به شهر ری بروید. در این مکان افرادی مانند دهخدا، غلامرضا تختي و عشقي به‌خاک سپرده شده‌اند.
در شهر ری به جز ابن بابویه گورستان امامزاده عبدالله هم وجود دارد که قدمت آن به دوره صفویه برمی‌گردد. در گورستان امامزاده عبدالله، سنگ قبرها، اشكال و تزيينات متعددي دارند. یکی دیگر از گورستان‌های قدیمی تهران ظهیرالدوله است که در تجریش واقع شده. در این قبرستان آرامگاه‌های خانوادگی و خانقاه به چشم می‌خورد. در این قبرستان شاعراني چون ايرج ميرزا، محمد تقي بهار، فروغ فرخزاد، ملک الشعرای بهار و رهی معیری به‌خاک سپرده شده‌اند.
پیشنهاد مجله فلایتیو:
قدیمی ترین قبرستان‌های ادیان مختلف در ایران
شاید برایتان جالب باشد بدانید که قدیمی ترین قبرستان‌ها ادیان مختلف در ایران، گورستان ارامنه، گورستان متفقین و گورستان دولاب است که همه در شهر تهران هستند. البته اگر به چهارمحال و بختیاری یا آذربایجان شرقی سفر کردید حتما از گورستان ارامنه تبريز و گورستان ارامنه سیرک و معموره دیدن کنید.
قبرستان ارامنه حدود بیست و دو هکتار است که در آن کلیسای کوچکی به نام استپانوس قرار دارد. گورستان متفقين قلهک، تنها گورستان رسمی کمیسیون جنگ‌های مشترک المنافع در ایران است. اين آرامگاه به دستور الیزابت دوم، ملکه بریتانیا ساخته شده است. این آرامگاه محل دفن سربازان است که بیرون از خاک وطن‌شان، در فاصله جنگ جهانی اول و دوم در سرزمين ایران زمین کشته شده‌اند.
وسایل دفن در گورستان‌های تاریخی ایران
وسايل و اشيايي كه به همراه مردگان دفن شده است، باعث شناخت عمیق‌تر در تاريخ و تمدن يك كشور می‌شود. در برخي از گورستان‌هاي تاريخي اشياي دفن شده با شان و موقعيت اجتماعي افراد متفاوت است. به طوري كه اشخاص طبقات پايين داراي اشياي دفن شده‌ي كمتري دارند. گورستان عصر آهن چنگبار در نرديكي تمدن زيويه در نزديكي قلعه زيويه نمونه‌اي از اين موارد است.
بيشتر اشياي دفن شده در گورستان‌هاي تاريخي ايران اشياي سفالي و سفالينه‌ها به شكل گوناگون هستند. ساير اشيا در قبرهاي تاريخي شامل مهر‌ها، ظروف سنگي، تبر، الهه‌هاي گلي، سنگ‌هاي قيمتي ( عقيق، لاجورد و فيروزه )، اشياي آهني، نقره‌ي و طلايي، اشياي مفرعي (سنجاق سر)، زیورآلات (مهره‌هاي گردن، دستبند، انگشتر و النگو)، ادوات جنگي و شكار ( خنجر، چاقو، سرنيزه )، درفش و غيره است.
