در فرهنگ ایران باستان و زرتشتیان، در روزهایی از ماه که نام روز با نام ماه یکی میشد، ایرانیان جشن های سراسری برگزار می کردند.
جشن آبانگان که در دهمین روز آبان ماه برگزار میشد نیز به بهانه آبان روز نام داشتن این روز و برای ستایش و نیایش ایزبانو آناهید، خدای آب های روان، برگزار میشد.
از آنجا که عنصر آب مانند دیگر عناصر اصلی هستی (خاک، آتش و هوا)، در آیین زرتشتی مقدس شمره می شود، زرتشتیان فرشته آناهید را خدای آب و نگهبان پاکی و بی آلایشی جهان هستی می دانستند. اما جز این روایت، روایت های دیگری هم درباره ریشه پیدایش جشن آبانگان وجود دارد.
عده ای معتقدند به دنبال جنگ هاى طولانى بين ايران و توران، افراسياب تورانى دستور داد تا کاريزها و نهرها را ويران کنند. پس از پايان جنگ نیز پسر تهماسب که «زو» نام داشت دستور داد تا کاريزها و نهرها را دوباره لايروبى کنند. پس از این لايروبى، آب در کاريزها روان شد و ايرانيان نیز به همین مناسبت، روان شدن آب در کاریزها را جشن گرفتند.
در روايت ديگرى نیز آمده است که پس از پنج یا هفت سال خشکسالى، در ماه آبان باران شروع به باريدن کرد و از آن زمان جشن آبانگان پديد آمد.
زرتشتيان در اين روز مانند ساير جشن ها به آدريان ها مى روند و پس از آن در کنار جوى ها و نهرها، به خواندن اوستاى آبزور (بخشى از اوستا) که توسط موبد خوانده مى شود می پردازند و با ستایش اهورا مزدا، از او درخواست فراوانی آب و نگهداری از آن را می کنند.
بخش هایی از اوستا در ستایش خدای آناهیتا:
مى ستايم آب اردويسور آناهيتا را که در همه جا گسترده است و تندرستى بخش است و بدانديشان را دشمن است و اهورايى کيش است و در خور ستايش و نيايش در جهان مادى. آن پاکى که جان افزاست، پاکى که فزاينده گله و رمه است، پاکى که گيتى افزاست، پاکى که خواسته افزاست.
اردويسور اناهيتا که داراى هزارها درياچه و هزارها نهر است که هر يک از اين درياچه و نهرها به اندازه چهل روز راه هست براى کسى که با اسب راهوارى براند.
آب ما، از آن بدانديش نيست، از آن بدگو نيست، از آن بدکردار نيست، از آن بدبين نيست، از آن کسى که دوست را بيازارد نيست، از آن کسى که همراهان را بيازارد نيست، از آن کسى که کارکن را بيازارد نيست، از آن کسى که خويشان را بيازارد نيست.
اى آب ستوده، به من بزرگ ترين دارش ها (نعمت ها)، تن درست و اندام درست ارزانى دار. اى آب ستوده، به من خواسته فراوان ببخش، گله و رمه گوناگون و فرزندان دلير همان گونه که پيش از من به کسانى که از تو خواستند، بخشيدى.
با وجود اینکه در حال حاضر جشن آبانگان مانند گذشته در میان ایرانیان شناخته شده نیست، آگاهی بخشی درباره جشن ها و رسوم کهن سرزمینمان ایران و احترام به آن، باعث غنای فرهنگ و تاریخ کشورمان می شود.
برای خرید اینترنتی بلیط قطار می توانید به سایت فلایتیو مراجعه کنید.
