نیجریه با حدود 250 گروه نژادی، فهرست گسترده و متنوعی از سنتها و آداب و رسوم را دارد که اهالی نیجریه با آنها زندگی میکنند. با اینکه بیشتر این سنتها مشابه با سایر بخشهای جهان هستند، در اینجا 10 مورد از سنتها و آداب منحصر به فرد را که اهالی نیجریه به خاطر آنها مشهور هستند، آوردهایم.
تشریفات آشنایی پیش از ازدواج، یا دوران نامزدی (Courtship)
صرف نظر از اینکه چه مدت با شریک خود نامزد بودهاید، رابطهی شما تا زمانی که تشریفات آشنایی رسمی انجام نشود همچنان غیر رسمی تلقی میشود. اگرچه این بدین معنا نیز است که زوج آمادهی عقد کردن هستند. تشریفات آشنایی طبق سنت در خانهی عروس برگزار میشود. اقوام نامزد او به خانهی آنها میآیند تا احترام خود را به خانوادهی عروس نشان دهند و پیشنهاد خواستگاری را مطرح نمایند. بعد از اینکه خانوادهی عروس خواستگاری رسمی را پذیرفت، هر دو خانواده مشغول خوردن و نوشیدن میشوند. اگرچه این روزها تشریفات آشنایی به همان زیبایی یکی از سه جشن عروسی است که اهالی نیجریه معمولاً مشاهده میکنند. در ادامه آن را آوردهایم.
سه مراسم عروسی
جز در صورتی که یک نفر “خارجی” باشد – یا ریسک خارجی بودن برای او اهمیتی نداشته باشد – اهالی نیجریه انتظار دارند سه جشن عروسی برگزار شود. اولین جشن، عروسی سنتی است. بسته به اینکه اهل کدام بخش از کشور باشید، این مراسم شامل هزینهی عروسی، شلاق زدن، به خاک افتادن، حمل شراب، انتخاب همسر از میان خانمهای کاملاً محجبه، و چیزهایی از این قبیل است. سپس نوبت به مراسم عروسی در دادگاه و کلیسا/مسجد میشود. در این مراسم، پیوند زن و شوهر بر اساس سنتها، مذهب، و قانون مدنی نیجریه به رسمیت شناخته میشود. هر سه مراسم شامل مهمانی و جشن و سور است بنابراین عروس و داماد باید از نظر مالی آمادگی برگزاری این مراسم را داشته باشند.
Omugwo (مراقبت بعد از تولد)
Omugwo نه تنها در میان ایبوها اهمیت قابل توجهی دارد، بلکه در سایر قبایل نیجریه نیز به شکل گستردهای اجرا میشود. یاروباها آن را Itoju omo مینامند، ایگالاها آن را Iwagwala-oma و آنانگ ها آن را Umaan مینامند. بعد از اینکه یک مادر بچهی خود را به دنیا میآورد، مادرشوهر او به خانه میآید تا از مادر و بچه مراقبت نماید. مادر شیرده لازم نیست هیچ کاری انجام دهد، چون همهی کارها برای او انجام داده میشود – کارهایی مثل حمام کردن بچه، ماساژ دادن شکم مادر، انجام کارهای روزمرهی خانه، پختن غذاهای خاص مثل سوپ فلفل، و غیره. اگر مادرشوهر در دسترس نباشد، مادر خود زن و یا یکی از اقوام نزدیک میتواند این وظیفه را به عهده بگیرد. Omugwo مایهی افتخار بوده و آنقدر نمادین است که در میان اعضای خانواده بر سر اینکه چه کسی بیشترین توانایی را برای مراقبت از مادر و بچه دارد، دعوا شکل میگیرد. Omugwo حداقل سه ماه طول میکشد.
Nwaboy (سرویسدهی/کارآموزی)
شیوهی کارآموزی Nwaboy در میان قبیلهی ایبو در نیجریه مشهور است. این شیوه، راهی برای پخش کردن ثروت در میان خویشاوندان تلقی میشود. طبق این سنت، یک پسر/مرد جوان خانوادهی خود را با یکی از بستگان یا دوستان خانوادگی ثروتمند (که معمولاً یک بازرگان با سابقه است) ترک میکند تا آموزش ببیند. در طول این آموزش، وظایف مختلفی، از کارهای معمولی و پیش پا افتاده تا هماهنگی و نظارت، به شاگرد سپرده میشود، و آنها با دنیای معاملات تجاری روبرو میشوند. اغلب اوقات، مراقبت از اشیای قیمتی بر عهدهی شاگرد قرار داده میشود. در پایان دورهی آموزش، به او “آزادی” داده میشود – یک مبلغ هنگفت برای شروع یک کسب و کار و نگهداری و مراقبت از خود و خانواده.
برنج یکشنبه (Sunday Rice)
برنج یکشنبه یکی از چیزهای ثابت در بیشتر خانههای نیجریه است. برای برخی افراد، آماده کردن این غذای سنتی بعد از مراسم کلیسا، روز یکشنبه را کامل میکند. برخی دیگر، لذت ناب آماده کردن و سهیم شدن غذا با خانواده یا همسایهها را ترجیح میدهند. برنج یکشنبه معمولاً برنج سفید ساده با خورش (تهیه شده از گوجه و فلفل) و مرغ، گوشت قرمز یا ماهی است. با این وجود، در برخی مناسبتهای خاص، برنج میتواند به صورت جولاف، سرخشده، مخلوط یا به صورتهای دیگر پخته شود.
مراسم پیشکش فرزند
این مراسم با مراسم مهم نامگذاری فرزند که در نیجریه مرسوم است، تفاوت دارد. در مراسم نامگذاری، خانوادهی کودک و اقوام جمع میشوند تا نامی برای کودک انتخاب کنند، بهویژه آنهایی که تعیین میکنند در زندگی چقدر خوشبخت و کامیاب میشود. با این حال، مراسم پیشکش فرزند نیز همانند مراسم نامگذاری در مذاهب مختلف مرسوم است. هدف از پیشکش، تشکر از خداوند به خاطر وجود بچه است و او را به عنوان یک خادم وفادار معرفی میکنند.
پاشیدن پول روی سر
برخی مردم نیجریه تنها به این دلیل در جشنها حضور پیدا میکنند که در این کار جالب شرکت داشته باشند. در عروسیها، مراسم تدفین، نامگذاری یا پیشکش فرزند، و در جشنهای تولد باشکوه و مجلل، مردم – صرف نظر از وضع مالی – هنگام رقص جلو میآیند تا بر روی سر کسانی که میرقصند پول بریزند. البته فقط از پولهای کاغذی تا نخورده استفاده میکنند. علت ریختن پول شامل به تصویر کشیدن وضعیت اجتماعی صاحبمجلس، نشان دادن قدردانی از آنها، و نشان دادن زرق و برق و فراوانی ثروت است. ریختن پول آنقدر در جشنهای نیجریه نمادین است که عروسهای قبیلهی ایجا تا زمانی که پول روی سرشان ریخته نشود لبخند نمیزنند.
تبریک و ادای احترام به بزرگترها
در نیجریه، آداب اجتماعی از تعارفات رایج فراتر میرود و در واقع نشاندهندهی احترام و تربیت است. چیزهای مختلفی، از جمله زمینهی قومی و جنسیت، در ادای احترام به بزرگترها در نیجریه نقش دارد. به عنوان مثال، در برخی قبایل یکی از زنها روی زمین زانو میزند یا ادای احترام میکند تا به بزرگترها ادای احترام کند، در حالی که از مردها انتظار میرود روی زمین بخوابند، چمباتمه بزنند یا کاملاً تا روی زمین خم شوند. این کارها صرف نظر از مکان یا دفعاتی است که افراد جوان، بزرگترها را در روز دیدهاند. یک سبک احترام سنتی دیگر در نیجریه، احترامی است که بعد از هر وعدهی غذا انجام میشود. در برخی خانهها، هرچه بزرگان بیشتری حضور دارند، از مهمانهای جوانتر انتظار تشکر بیشتری میرود.
سرزنده بودن در روز عروسی
فقط عروسهای نیجریه درک میکنند که چقدر حیاتی است که در روز عروسی لباسهای خود را بهخوبی کامل کرده و بدرخشند. از نظر شادی و سلامت جسمانی از عروس انتظار میرود در روز عروسی سالم و درخشان ظاهر شود. در گذشته، این کار در اتاقهای پروار کننده انجام میشد. ریشهی این اتاقها به مردم افیک برمیگردد، و از این اتاقها برای آمادهسازی دخترها برای زنانگی و ازدواج از طریق تشریفات و مناسک مذهبی استفاده میشد. یکی از رسوم شامل خدمتگزاری شبانهروزی و انجام تمام کارهای لازم برای افزایش وزن و نشان دادن فراوانی ثروت و نعمت دختر بود. اگرچه این روزها افزایش وزن دیگر هدف نیست، و زن تنها باید از طریق سونا و استخر، پرهیز از کارهای استرسزا یا سنگین، تغذیهی مناسب و استراحت، تا حد امکان سرزنده و شاداب به نظر برسد.
فقط دست راست
اهالی نیجریه این را نشانهی بیاحترامی و نفرتانگیز میدانند که افراد با دست چپ احترام بگذارند، غذا بخورند، دست بدهند یا چیزی بگیرند مگر اینکه فرد چپدست باید یا دست راست نداشته باشد. و حتی در این صورت هم معافیت شدن از این قاعده ممکن است سخت باشد. اگر فردی که دست چپتان را برای دست دادن به طرفش دراز میکنید مسنتر از شما باشد، بیشتر نشانهی بیاحترامی است.