مونترآل در طول سالها نامهای مستعار مختلفی از «شهر اولیای الهی» و «شهر گناه» گرفته تا «MTL» و «شهر صد مناره» را به خود دیده است. اگرچه همچنان اختلاف نظرها در مورد ریشههای نام مونترآل وجود دارد، اما همه پذیرفتهاند که این نام در سال ۱۷۰۵ برای معرفی رسمی این شهر، به خاطر رشد شهرسازی در جزیرهای که از آبهای سرد رودخانه سنت لارنس بیرون آمده بود، انتخاب شد.
برای دنبال کردن ریشههای نام این شهر، لازم است که به گذشته و پیش از زمانی رفت که فرانسویها در منطقهای که حالا به کبک مشهور است ساکن شدند. نام کبک در زبان بومیان آمریکای شمالی به معنی جایی است که رودخانه باریک میشود.
قبل از ورود فرانسویها، این جزیره محلی برای زندگی بومیان آمریکای شمالی بود. آنها عمدتا در دهکدهای به نام هوکلاگا (Hochelaga) زندگی میکردند. در طول یک سری از انقلابهای سیاسی و فرهنگی، همراه با ستیز و نبرد، مردم لانگهوس (longhouse) که به ایروکواها یا «شش ملتها» معروف بودند، به عنوان بومیان مسلط بر این ناحیه ظهور کردند.
وقتیکه ژاک کارتیه در سال ۱۵۳۵ وارد جزیرهای که امروزه به مونترآل مشهور است شد، از کوهی که بر فراز زمینهای آن اطراف قرار داشت بالا رفت و با نگاه به اطراف رودخانه عظیم سنت لارنس، نام این کوه را مونت رویال (Mont-Royal) نهاد.
بااینحال، این روایت در مورد تاریخ نامگذاری مونترآل کمی ساده به نظر میرسد؛ «مونترآل شاخهای آشکار از مونت رویال است» که در طول زمان دستخوش تغییر شده است. درواقع، واژه «رئال» در زبان فرانسوی قرن شانزدهم شاخهای از رویال بود، بنابراین سادهسازی واژه مونت رویال سبب خلق مونت رئال یا مونترآل شد. بهمرورزمان، این نام نهتنها بر روی آن کوه، بلکه بر روی شهری که در اطراف آن و تمام جزیره رشد یافت قرار گرفت.
بااینحال، نظریههای متعددی در مورد اینکه چرا کارتیه چنین کلمات خاصی را برای نامگذاری این محوطه انتخاب کرد وجود دارد. برای مثال گفته میشود که در زمان سفر او به نیمکره غربی، کاردینالی از سلسله مدیچی اسقف اعظم مونریال، در نزدیکی پالرمو در سیسیلی، بود. به دلایل بسیار پیچیده که حول شاخههای سرپرستی و تعیین دوباره خطوط مرزی امپراتوریها (میان دو امپراتوری اسپانیا و پرتغال) وجود داشت، این فرض وجود دارد که کارتیه نام مونترآل را به عنوان تاییدی برای این شخصیت قدرتمند انتخاب کرد.
نظریه دیگر این است که کارتیه این نام را به عنوان اشارهای به کلود دو پونبریان (Claude de Pontbriant) یکی از همقطاران خود در طول سفر سال ۱۵۳۵ انتخاب کرد. دو پونریان پسر جوان لرد مونترآل، یک زمیندار بزرگ در جنوب غرب فرانسه، بود.
البته میتوان اینگونه تصور کرد که کارتیه به محض رسیدن به قله کوه، جذب مناظر زیبای اطراف میشود و به همین خاطر نامی را انتخاب میکند که بازتابی از شکوه اطراف باشد. این نظریه بهطور گسترده برای انتخاب نام این شهر پذیرفته شده است.
وقتیکه تاریخ نقشهبرداری این منطقه، در اوایل سالهای ۱۵۷۵، را بررسی میکنید، متوجه میشوید که فرانسوا دو بلفورست، مورخ فرانسوی، اولین فردی بود که از واژه مونترآل در «گیتی شناسی همگانی» خود استفاده کرد. در نقشه ساموئل دو شامپلن، متعلق به سال ۱۶۱۲، نیز به کوهی به عنوان مونترآل اشاره شده است. منطقه اطراف این کوه تا قبل از آن به ویل مری (Ville-Marie) شهره بود، اما تا سال ۱۷۰۵، مونترآل به نام رسمی منطقه تبدیل شد.