اهواز از آن شهرهاست که بافت نژادی و قومی متنوعی دارد. ادیان و مذاهب و نژادهایی در اهواز زندگی میکنند که بعضی از آنها در دیگر نقاط ایران و یا حتی جهان از بین رفتهاند. در این یادداشت کوتاه برخی از این آداب و رسوم که میتوانند سفر اهواز را هدفمندتر کنند، بررسی میکنیم.
اگر برای سفر به اهواز عزمتان را جزم کردید، رزرو بلیط پرواز به اهواز خودتان را به ما بسپارید.
مراسم قهوهی عربی
از اهمیت و جذابیت این مراسم همین بس که شیوهی سرو آن در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است. اگر به اهواز بروید و در یکی از خیابانهای پر رفت و آمدش مثل نادری یا لشکرآباد و یا یکی از مضیفها که مهمانخانههای عربی هستند قهوه نخورید، یکی از هیجانانگیزترین بخشهای سفرتان را از دست دادهاید.
قهوهی عربی در طعمش تفاوت زیادی با سایر قهوهها دارد. طعم هل و چند ادویهی دیگر از مهمترین ملزومات این نوع نوشیدنیاند. این قهوهها را معمولا به مقدار خیلی کم ته فنجان بی دستهای میریزند. دلیل این مقدار کم سنگینی و تلخی طعم آن است.
اینکه شما به عنوان مهمان چطور با فنجانتان برخورد کنید بسیار پر اهمیت است. گاهی حرکتی که از نظر شما بی اهمیت و روزمره است در مراسم قهوهی عربی حامل پیام مهمیست.
مثلا اگر قهوه را بخورید و فنجان را روی میز بگذارید در واقع درخواست فنجانی دیگر کردهاید. با این حرکت ساقی تا صبح هم فنجان شما را دوباره پر خواهد کرد. بنابراین اگر میلی به ادامه ندارید باید فنجان را چند بار به چپ و راست تکان دهید تا دوباره برایتان قهوه نریزند.
پیشنهاد مجله فلایتیو:
در مراسم قهوهی عربی ابزار و ادوات زیادی در کار است. این ابزار هر کدام نام ویژهای دارند و کاربردشان مشخص است. البته توضیح در مورد تکتک آنها نیاز به نگارش یک کتاب دارد اما چند نوع از آنها عبارتند از:
المحماس، که دانهها را در آن برشته میکنند، المجر که نوعی هاون برای کوبیدن دانههاست، الگمگم، یا ظرفی که برای جوشاندن قهوه استفاده میشود و دله که ظرفی برای گرم و راکد نگه داشتن قهوه پیش از آمدن مهمانها است.
ساقی در هنگام ریختن قوه باید حتما به احترام خم شود و صدایی از برخورد دله با فنجان ایجاد کند. این صدا نوعی علامت آماده بودن قهوه است و در واقع ساقی مهمان را از آمدن خودش با خبر میکند.
اینکه در طول زمانی که مهمان اعراب هستید چند بار قهوه تقاضا کنید هم معنای مختلفی دارد. مثلا اگر فنجانهای متوالی به چهار برسد به این معناست که با بزرگتر خانه یا شیخ قبیله کار مهمی دارید و نیاز به صحبت و گفتگو است. اگر مهمان بعد از درخواست فنجان چهارم آن را بخورد نشان میدهد بعد از ملاقات پیمان و عهدی بین آنها بسته شده یا مذاکرات موفقیت آمیز بوده است.
آیینهای صابئین یا منداییان
منداییان پیروان حضرت یحیی هستند. آنها معمولا در کنار آبها و رودخانهها زندگی میکنند از این رو در ایران هم رود کارون و شهر اهواز محل اصلی زندگیشان است.
از جمله مراسم زیبای منداییان غسل دستهجمعی آنها در روزهای یکشنبه در رود کارون است. اگر صبح زود کنار رود بروید منظرهی جمعیت سفید پوشی که دسته دسته در آب میروند واقعا زیبا و شاعرانه است.
باقی مراسم مندائیان هم همه به نوعی با آبها مرتبطند. برای مثال آنها یک مراسم سوگواری بزرگ سالانه برای کشته شدگان بیگناه کشتی نوح انجام میدهند. یا برای مراسم عقد و عروسی هم عروس و داماد را با هم داخل رودخانه میبرند و با غسل آنها را به هم محرم میکنند.
مراسم گرگیعان
اگر در ماه رمضان به اهواز سفر کنید میتوانید شاهد مراسم گرگیعان باشید. این مراسم مذهبی شب پانزدهم رمضان برگزار میشود. در این مراسم کودکان عرب با لباسهای مخصوص و کیسهای که از پیش دوختهاند به کوچه و خیابان میروند و با سر دادن آوازهای زیبای فولک درخواست عیدی میکنند. این عیدی معمولا خوراکی است.
یکی از اشعاری که در این مراسم زیاد خوانده میشود: ماجینه یا ماجینه حل الکیس و انطینه است. به این معنا که ما آمدیم، پس کیسه را باز کن و هدیهای در آن بگذار.
شما چه تجربهای از رسوم مختلف مردم اهواز دارید؟ این تجربیات را با ما در میان بگذارید.