قلعه فلک الافلاک خرم آباد بر روی تپه ای باستانی و طبیعی در مرکز شهر خرم آباد واقع شده که نام دیگر آن شاپورخواست است که در تواریخ ذکر شده است.
البته این قلعه با نام قلعه دوازده برجی هم شناخته می شود.این قلعه ارزشمند دارای ۸ برج و ۲ حیاط مستطیل شکل با مساحت ۵۳۰۰ متر مربع و ارتفاع حدود ۲۲ متر است. تاریخ ساخت قلعه فلک الافلاک مربوط به دوره ساسانیان است. به همین خاطر سال ساخت قلعه احتمالا به ۱۸۵۰ سال پیش بازمی‌گردد. و به شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قلعه فلک الافلاک کجاست؟
این قلعه در نزدیکی رودخانه خرم آباد قرار گرفته و چشم‌گیرترین اثر تاریخی و گردشگری درون مرکز شهر خرم آباد محسوب می شود.
این بنا در قرن چهارم هجری قمری به عنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل بویه درآمد. همچنین خزانه حکومتی خاندان بدر در قرن چهارم هجری و مقر حکومتی اتابکان لرکوچک و والیان لرستان در دوره صفویه تا قاجار و سرانجام پادگان نظامی و سیاسی در دوران پهلوی اول و دوم از مهمترین کاربردهای قلعه در گذشته محسوب می شود.
این اثر ارزشمند در سال ۱۳۴۹ از ارتش به وزارت فرهنگ و هنر سابق واگذار شد و در سال ۱۳۵۴ با راه اندازی موزه مردم شناسی و مفرغ های لرستان، قلعه فلک الافلاک به موزه تبدیل شد. در سال های اخیر با مرمت نمای بیرونی و داخل قلعه، موزه های باستان شناسی، مردم شناسی، آزمایشگاه مرمت اشیا، مرکز فروش تولیدات فرهنگی و چایخانه سنتی در این مجموعه فرهنگی تاریخی راه اندازی شده است.
مسیر قلعه فلک الافلاک
از نقشه بالا به راحتی می‌توانید مسیر قلعه فلک الافلاک را پیدا کنید و راهی این بنای تاریخی و جذاب شوید. اما این مسیر با دو آدرس شناخته می‌شود. یکی خیابان دوازده برجی است که نام قدیمی این خیابان است. امروزه این خیابان با نام رسمی خیابان امام (ره) شناخته می‌شود. به هر حال زمانی که در خرم‌آباد بودید از ساکنان شهر آدرس خیابان دوازده برجی و قلعه را بپرسید.
اسرار قلعه فلک الافلاک
چنین بنای تاریخی یک گنجینه از رازها و اسرار را در دل خود مخفی کرده. از اسرار قلعه می‌توان به موارد مختلفی اشاره کرد. به عنوان مثال چاه عمیق و طولانی قلعه یکی از موارد مناقشه بوده. به تازگی در آخرین کشف میراث فرهنگی، پژوهش‌گران متوجه شدند که چاه قلعه فلک الافلاک یک چاه دست‌کن است و توسط مقنی کنده شده. این یعنی عمق ۶۰ متری چاه تماما با دست پیش‌روی شده.
رویدادهای تاریخی، آدم‌هایی که در این قلعه زندگی کردند و تمامی قصه‌هایی که در این بنا وجود داشته، تا بخشی به فراموشی سپرده شده. اطلاعات دقیقی از اسرار قلعه فلک الافلاک وجود ندارد اما می‌توان گفت که چند لایه از تاریخ ایران در این قلعه نهفته شده.
ویژگی‌های تاریخی و معماری قلعه آن را در میان یادگارهای تاریخی غرب کشور متمایز ساخته و به آن شکوه و جذابیت خاصی بخشیده است. علاوه برا این، حوزه جغرافیایی آن بخش زیادی از حیثیت و اعتبار معنوی و تاریخی خود را مدیون وجود فلک الافلاک است. هرچند این دژ تاریخی در طول تاریخ تحولات بسیاری را به چشم دیده و در برابر آسیب ها پایداری کرده ولی در چند دهه اخیر دچار مسائل و مشکلات فراوانی شده است که امیدوارم هر چه زودتر اقداماتی برای رفع آنها صورت گیرد.
