اواخر سال تازه‌گذشته‌ی ۲۰۱۷ بود که موزه‌ی نام‌آشنای لوور (یا آن‌طور که خود فرانسوی‌ها می‌گویند لووغ) درهای خود را این‌بار در ابوظبی، پایتخت امارات متحده‌ی عربی به روی علاقه‌مندان به تاریخ، فرهنگ و هنر باز کرد. این موزه که بعد از گذشت بیش از ۱۰ سال از قراردادی بین دو کشور فرانسه و امارات برای گشایش شعبه‌ای از موزه لوور پاریس، بعد از تاخیرهای متعدد بالاخره اواسط ماه نوامبر ۲۰۱۷ در ابوظبی افتتاح شد، بنا به گزارشات ارزشی بیش از ۱ میلیارد دلار دارد.
برای خرید بلیط هواپیما دبی و رزرو هتل دبی به فلایتیو مراجعه کنید.
اگرچه که برخی عقیده دارند که این کشور به‌شدت نفت‌خیز از دلارهای نفتی‌اش برای خرید فرهنگ استفاده کرده‌است، شکی نیست که از لحاظ اهمیت فرهنگی موزه ابوظبی نقطه‌ی عطفی بسیار بزرگ نه تنها برای امارات و خاورمیانه، که برای کل جهان است.
نگاهی از بیرون به موزه لوور ابوظبی
حتی تا اواسط فصل پاییز تابش کورکننده‌ی آفتاب و گرمای سوزان آن، اینجا در سواحل عربی خلیج فارس آنقدر شدید است که به طور غریزی دنبال جایی سایه‌دار برای لحظه‌ای استراحت خواهید گشت. این سایه دلنشین این‌بار به وفور و به راحتی زیر گنبد بزرگ موزه لوور ابوظبی، موزه‌ای جدید در تاریخ فرهنگی جهان پیدا می‌شود.
بودن در جایی مثل این موزه و لذت از سایه‌ی خوشایند آن با سازه‌ای که به نظر بدون هیچ تکیه‌گاه معلق و شناور مانده‌است و تاریخ و فرهنگی غنی را در دل خود جای داده، در بین آسمان‌خراش‌های سربه‌فلک‌کشیده و شیشه-فولادی این کلان‌شهر امارات قطعا فرصت فراغتی با کیفیت بالا به وجود می‌آورد.
ساختمان این موزه دارای سازه‌ای خارق‌العاده – با عرض ۱۸۰ متر و دارای فضای باز از هر طرف – از آلومینیوم با فرمی غیرمعمولی و آرایش شش‌گوش و فولاد ضدزنگ ساخته شده که نور آفتاب را به خوبی و به اندازه‌ی کافی برای روشنایی به داخل ساختمان هدایت می‌کند. سقف این سازه مانند گنبد‌آسمان پر از ستاره، شامل ۷۸۵۰ ستاره آلومینیومی، است که برروی زمینی سفید از گرانیت گسترده شده‌است.
معمار و خالق ساختمان موزه لوور ابوظبی، Jean Nouvel مشهور فرانسوی است که درباره‌ی خود می‌گوید: “ من یک معمار زمینه‌گرا هستم “.
موزه‌ها یکی از علایق ژان نوول هستند. آثار طراحی‌های او شامل موزه‌های Quai Branly در پاریس، Reina Sofía در مادرید است و گسترش موزه هنر مدرن MoMa در نیویورک هم که در حال اجراست از کارهای او است. ویژگی و استعداد ذاتی نوول در تطابق با زمینه و بافت بومی جایی‌ست که در آن اثری را معماری می‌کند و خود را محدود به سبکی شخصی و متمایز نمی‌داند. به گفته‌ی خودش:
“من از المان‌ّهای محلی الهام می‌گیرم. در اینجا من به نور و طریقی که از لابه‌لای سقف سوق‌ها یا برگ‌های درختان نخل عبور می‌کند و فیلتر می‌شود نگاه کردم.”
داخل این موزه دسته‌ّهای اتاق‌اتاق جعبه‌مانندی با ارتفاع کم هستند که زیر سایه‌ّی گنبد قرار گرفته‌اند و به یکدیگر راه دارند که هریک میزبان گالری‌های مختلف موزه هستند. با دیدن این اتاق‌اتاق‌ها تصویر خانه‌های عربی و مدل قرارگرفتن آن‌ها کنار هم به ذهن متبادر می‌شود.
ژان نوول با توضیح اینکه چگونه نسیم دریا به صورت طبیعی راه خود را به زیر گنبد پیدا می‌کند می‌گوید:
“ترکیب سایه‌ی ایجاد شده زیر گنبد و جریان‌های هوا، در کنار هم دمای محیط موزه را حداقل ۵ درجه کاهش می‌دهد.”
از یک لوور به لووری دیگر
اما هدف این لوور جدید چیست و به طور کلی برای گردشگرهای کشور امارات چه اهمیتی دارد؟ به هر حال اینجا تنها برای گردشگرهایی که به امیرنشین ابوظبی سفر می‌کنند ساخته‌نشده و کمی آن‌طرف‌تر، در فاصله‌ی یک‌ساعته با اینجا، ظرف عسلی از گردشگر به نام دبی وجود دارد.
موزه‌ی لوور ابوظبی همچنین به شعبه‌ی دانشگاه نیویورک، که گالری خودش را دارد، در جزیره‌ی سعدیات ابوظبی که هنوز بیشترش را شن‌و‌ماسه‌ی بیابان تشکیل داده، ملحق خواهد شد. هدف تبدیل این جزیره به قلب فرهنگی جدید است، که با اضافه شدن موزه‌ی ملی (با طراحی Lord Foster) و شعبه‌ای هم از موزه‌ی Guggenheim نیویورک (با طراحی Frank Gehry) جزیره‌ای از موزه‌ّها و گالری‌ها پدید خواهد آمد. همه‌ی این‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند تا جایگاه ابوظبی را – که درحال حاضر به دنیای فراری، پیست مسابقات فرمول یک و مسجد قصر‌مانندش معروف است – برروی نقشه‌ی فرهنگی جهان پررنگ‌تر کنند و آن را به یک کانون فرهنگی، و در نتیجه توریستی مبدل سازند.
ابوظبی البته در تاکید به ایجاد جاذبه‌های فرهنگی در منطقه تنها نیست. دو شهر مسقط و دبی هم به تازگی خانه‌های اپرای خود را افتتاح کرده‌اند و همچنین موزه‌ی ملی قطر نیز به دست همین ژان نوول طراحی شده‌است. اما چیزی که جزیره‌ی سعدیات و به ویژه لوور را متمایز می‌کند مقیاس بلندپروازی آن است. سوال اینجاست که به هرحال چگونه می‌توان موزه‌ای به این عظمت و اهمیت را در دل بیابانی ساخت که ۵۰ سال پیش تنها روستاهای پراکنده‌ی ماهیگیری بوده‌اند؟ اصلاً چه چیزی قرار است داخل این موزه به نمایش گذاشته شود؟ بدون هیچی که نمی‌شود فقط یک گنبد و طاقی نمایشی اینجا ساخت و به آن دل خوش کرد!
شاید راه‌حل آن پیدا کردن یک شریک و متحد قدرتمند و استفاده از نقاط قوت موجود باشد. در خصوص دومی می‌توان گفت که ابوظبی از موقعیت مکانی‌ای که – بین اروپا، آسیا و آفریقا – دارد به لحاظ بازدید کننده و ورود گردشگر منتفع خواهد شد. و اما در مورد مساله‌ی اول که به نظر از اهمیت بیشتری برخوردار است ابوظبی متحدی بهتر از پاریس نمی‌توانست داشته باشد.
این دو شهر ۱۰ سال پیش با هدف توسعه‌ی موزه‌ای جهانی قراردادی را امضا کردند که با استفاده از هنر، مجسمه و دیگر آثار باستانی روایتی بصری از تاریخ جهان از اولین تمدن‌ها تا به امروز خلق شود.
اما حتی ثروت عظیم امیرنشین‌های امارات هم کافی نیست تا آثار هنری مورد نیاز برای چنین پروژه‌ی بلندپروازانه‌ای را بخرد – حتی با فرض اینکه همه‌ی آن‌ها را بشود خرید – پس اینجا فرانسوی‌ّها به کمک لوور تازه تاسیس می‌آیند. این موزه‌ی تازه متولدشده در آینده یک موسسه‌ی مستقل خواهد بود و مجموعه‌ی دائمی متعلق به خودش را ایجاد و جمع‌آوری خواهد کرد. اما علاوه بر این به مدت ۳۰ سال از نام موزه‌ی لوور پاریس بهره خواهد برد و ۳۰۰ اثر از ۱۳ موزه‌ی برتر فرانسه هم به صورت قرضی در دهه‌ی اول فعالیت این موزه در اختیارش قرار داده خواهد شد.
لوور پاریس منبع اصلی تامین آثار هنری به نمایش‌گذاشته‌شده‌ی این موزه خواهد بود اما مجموعه‌های موجود در کتابخانه‌ی Pompidou، موزه‌ی d’Orsay و موزه‌ی ورسای در بین این ۱۳ منبع هستند.
منتظر دیدن چه چیزهایی در لوور ابوظبی باشیم؟
موزه لوور ابوظبی منبع خارق‌العاده‌ای از آثار مختلف است؛ ارزش و کیفیت آثاری که به امانت گرفته شده بسیار بالاست. در بین برجسته‌ترین آثاری که در این موزه به چشم می‌خورند پرتره‌ی شاهکار لئوناردو داوینچی به نام La Belle Ferronnière از بانویی ناشناس، نقاشی دیدنی ویستلر از مادرش، پرتره‌ی معروف ناپلئون سوار بر اسب شاهکار ژاک لوئی داوید، مجسمه‌ی اسفینکس یا همان ابوالهول یونانی مربوط به قرن ۶ قبل از میلاد، مجسمه‌ای برنزی از سر پادشاه امپراطوری بنین، دستاری از اسلام قرن ۱۵ میلادی، تصویر مریم مقدس و عیسی‌مسیح در کودکی اثر ژووانی بلینی (۱۴۸۰-۱۴۸۵ میلادی)، پرتره‌ی ون گو از خودش و چهار ستون رومی قرار دارند.
این آثار امانتی به مرور زمان، و با بازگشت‌شان به لوور پاریس، با آثار با ارزش دیگری جایگزین می‌شوند.
اما دیدنی‌های اینجا تنها به آثار باستانی محدود نمی‌شود. با اینکه تمرکز اصلی لوور ابوظبی برروی اشیاء و آثار هنری باستانی‌ست اما آثار جدید از هنرمندان معاصر و زنده هم در محوطه‌ی باز بین سالن‌های نمایشگاه به نمایش گذاشته می‌شوند. به عنوان مثال، هنرمند نئوکانسپچوالیسم آمریکایی جنی هولزر قطعه‌ای از ۳ دیوار سنگی را که با متون تاریخی حکاکی شده‌اند در اختیار موزه قرار داده است. همچنین مجسمه‌ساز ایتالیایی Giuseppe Penone اثری به نام “برگ‌ّهای نور” را در اینجا قرار داده که درخت گیلاس وحشی ساخته شده از برنز با آینه‌هایی کار شده روی شاخه‌هایش است که برای دریافت و انعکاس نوری که از سقف موزه داخل می‌آید طراحی شده است و به گونه‌ای سمبلی از زندگی محسوب می‌شود.
لوور جدید یک مرکز تحقیقاتی و موزه مخصوص کودکان خواهد داشت!
این موزه یک مرکز تحقیقاتی مختص به خود را دایر خواهد کرد تا امکان پژوهش و یادگیری درباره مجموعه‌ّهای موزه فراهم شود. از آنجایی که بسیاری از قطعات نمایش داده شده در زمینه‌ی تاریخ جهان در اینجا تا به حال نمایش داده نشده‌اند، لوور ابوظبی می‌تواند جرقه‌ای برای روشن شدن شیوه‌های جدید فکری باشد.
همچنین در فضای مرکزی زیر گنبد، موزه کودکان لوور ابوظبی محیطی آموزشی و سرگرم‌کننده برای بازدیدکنندگان ۶ تا ۱۲ ساله است. در اینجا نمایشگاه‌های موقت متعددی که برای کودکان طراحی می‌شود برگزار خواهد شد؛ اولین آن‌ها اشکال و رنگ‌ها را از طریق سرامیک‌های ترکی مربوط به قرن ۶، گلدان‌های فرانسوی قرن ۱۸ و نقاشی قرن ۱۹ اثر هنرمند سوئیس-آلمانی پاول کلی خواهد بود. نمایشگر‌های تعاملی که کودکان امکان لمس آن‌ّها را دارند نیز بخشی از این موزه است.
آیا این موزه ارزش دیدن دارد؟
جواب این سوال قطعاً بله است!
با این توضیح که اولا خواه اینجا الهام‌بخش گردشگرها از سراسر دنیا باشد یا با نوع چینش آثار تاریخی، هنری و فرهنگی‌اش در کنار هم کمی باعث سردرگمی آن‌ها شود، آن احساس خستگی‌ای که در چشمان بیشتر گروه‌های تور در بازدیدهای ۳ ساعته از موزه‌ی بریتانیا، لوور پاریس یا موزه‌ی Met نیویورک دیده می‌شود، اینجا در لوور ابوظبی خبری از آن نیست. بازدیدکننده در اینجا احساس توانایی فهم آثار کلیدی را خواهد داشت و حداقل ایده‌ای از قصه‌ی اصلی روایت شده را در یک‌بار دیدن از موزه دریافت خواهد کرد.
دوما هر بازدیدکننده به طور قطع به تنهایی از ساختمان موزه لذت خواهد برد. تجربه‌ی مجرد حضور در اینجا بسیار فرح‌بخش خواهد بود؛ گالری‌های شگفت‌انگیز، اتاق‌هایی برای استراحت دادن به چشم‌ها، فضای هنری و معماری منحصربه‌فرد همگی در کنار هم تجربه‌ای با ارزش و کیفیت بالا را فراهم خواهد کرد.
بازدید از این موزه به خصوص در فصل زمستان که دبی و ابوظبی هوایی دل‌انگیز دارند فرصتی عالی برای اضافه کردن چاشنی فرهنگی به اوقات فراغت در سفر زمستانی خواهد بود.
