همواره چیزی بیش از یک توکیو در ژاپن وجود دارد؛ یک توکیو در تصور ما و یک توکیوی دیگر در واقعیت. فلایتیو سعی کرده است تا نگاهی عمیقتر به توکیو از طریق فیلمهای مرتبط با آن داشته باشد. شهری که همیشه زیبا نبوده، اما بینهایت فریبنده است. با ما همراه باشید.
توکیو المپیاد (۱۹۶۴)
قدیمیترین فیلم در این فهرست، مستند ساختهشده توسط کُن ایچیکاوا (Kon Ichikawa) است که به بررسی بازیهای المپیک تابستانی برگزارشده در سال ۱۹۶۴ در توکیو میپردازد. این بازیها برای ژاپن بسیار سمبلیک و مهم بودند، زیرا آنها رونق دوباره و شکوفایی مجدد این کشور پس از شکست و تحقیر در جنگ جهانی دوم را به تصویر میکشیدند. منابع فراوانی برای ساخت فیلم توکیو المپیاد صرف شد، زیرا دولت ژاپن به دنبال این بود تا چهرهای مدرن و صنعتی از این کشور به جهانیان نشان دهد. بااینحال ایچیکاوا در کار خود آزادیهای هنری فراوانی به کار برد و فیلمی را خلق کرد که به عقیده بسیاری بهترین تصویر سینمایی از روح انسانی بازیهای المپیک است.
توکیو پاپ (۱۹۸۸)
علیرغم اندک نقدهای مثبت به این فیلم، فیلم فران روبل کوزوی (Fran Rubel Kuzui) با نام توکیو پاپ تصویری جذاب از توکیو در اواخر دهه ۱۹۸۰ را نمایش میدهد. این فیلم که تحتالشعاع سرعت پیشرفت، ظهور جهانیسازی و کمرنگ شدن سنتهای محلی قرار دارد، تصویری بسیار دقیق از احساس ورود یک توریست به فرودگاه ناریتا را منتقل میکند که حتی یک کلمه ژاپنی بلد نبوده و تحت تاثیر هیاهوی این کلانشهر قرار میگیرد. وقتیکه این فیلم را تماشا میکنید میتوانید بهآسانی ویژگیهای دهه ۸۰ را فراموش کرده و طعم انرژی، هیجان و اندوه را به هنگام بازدید از توکیو احساس کنید.
(Bounce KO Gals (۱۹۹۷
فیلم Bounce KO Gals که ساختهای بهمراتب ستیزهجویانهتر است، یکی از جنبههای غمانگیزتر زندگی شبانه در توکیو را به تصویر کشیده و به سراغ نمایش زوایایی از خردهفرهنگ ژاپنی کوگال (زنانی که به چیزی به جز مد روز اهمیت نمیدهند) میرود. این فیلم داستان سه دوست را دنبال میکند که سعی در به دست آوردن پول برای تامین سبک زندگی خود و همچنین تامین مالی یکی از آنها برای تحصیل در آمریکا دارند. فیلم نهتنها موفق به نمایش زندگی شبانه در مناطق هاراجوکو و شیبویا میشود، بلکه تمایل عمیقتر مردم ژاپن به فرهنگ غربی را نیز نشان میدهد.
پدرخواندههای توکیو (۲۰۰۳)
هیچ فهرستی از فیلمهای مرتبط با ژاپن نباید بدون اشاره به فیلمی از ژانر انیمه کامل شود. پدرخواندههای توکیو شاهکاری از ساتوشی کُن (Satoshi Kon)، کارگردان مطرح ژاپنی در ژانر انیمه، است. این فیلم با حال و هوای کریسمس را میتوان یکی از بهترین و شورانگیزترین فیلمهای او دانست. داستان فیلم روایت سه فرد بیخانمان با گذشتهای تقریبا متفاوت است که کودکی رهاشده را در سطل زباله پیدا کرده و تصمیم میگیرند تا او را به دست والدینش برسانند. در این فیلم صحنههای طنز و احساسی توامان دیده شده و مخاطب بهسرعت خود را در سفری در یک توکیوی زمستانی مییابد.
مرد قطاری (۲۰۰۵)
آکیهابارا محلهای تقریبا مشهور در توکیو است که میتوان در آن کافهها، کلوپهای بازی و انواع مغازههای لوازم الکترونیکی مصرفی را پیدا کرد. این منطقه مرکز فرهنگ موسوم به «اوتاکو» در ژاپن است. پیروان این فرهنگ بهعنوان مردان مجردی شناخته میشوند که علاقهای شدید به مجلههای کمیک و دیگر تفریحات دارند. اگرچه مرد قطاری بهخوبی این خردهفرهنگ را به نمایش نمیگذارد، اما با این وجود تصویری اولیه از فرهنگ زندگی اوتاکو در آکیهابارا به مخاطب منتقل میکند. این فیلم نگاهی جذاب به این خردهفرهنگ است که بهخوبی تشریح نشده و بهراحتی در مورد آن برداشتهای اشتباه میشود. پس از تماشای فیلم مرد قطاری دید شما نسبت به این منطقه در توکیو تغییر خواهد کرد.
آواره در توکیو (۲۰۰۷)
اگر به دنبال یک گردش آرامشبخش در سراسر محلههای اطراف توکیو هستید، به سراغ فیلم زیبای «آواره در توکیو» اثر ساتوشی میکی بروید. این فیلم که اقتباسی از کتابی با همین نام از یوشیناگا فوجیتا (Yoshinaga Fujita) است، داستانی از پیوند میان دو شخصیت مفلوک را به تصویر میکشد که بر اثر یک اتفاق در سفری به اطراف توکیو با یکدیگر همراه میشوند. جو اوداگیری (Jô Odagiri)، نقش یک دانشجو را بازی میکند که بدهی فراوانی دارد. این فیلم که سراسر شوخیهای ژاپنی، رفرنسهای فرهنگی و لحظات آرام و ملایم است، نمونهای جذاب از ژاپن مدرن در سراسر خیابانهای توکیو محسوب میشود.
توکیو سوناتا (۲۰۰۸)
شاهکار کیوشی کوروساوا با نام «توکیو سوناتا» به بررسی اثر اجتماعی دهههای ازدسترفته در ژاپن پرداخته و فیلمی قدرتمند برای تماشا است، زیرا جنبهای را به تصویر میکشد که برای بسیاری از بازدیدکنندگان از توکیو کاملا ناملموس و غیرقابل مشاهده است. توکیو سوناتا داستان مشکلات یک خانواده در مناطق اطراف توکیو را روایت میکند که پدر خانواده از شغل خود در یک شرکت معتبر اخراج شده است. او بهعنوان بزرگ خانواده تلاش میکند تا چهره عادی به خود گرفته و این راز غمانگیز را از اعضای خانواده مخفی نگه دارد. بااینحال آنها بهناچار متوجه ازهمپاشیدگی ساختار مستحکم خانوادگی خودشان میشوند. توکیو سوناتا نگاهی تندوتیز به بسیاری از مشکلاتی دارد که توکیو در دهه ۸۰ و ترکیدن حباب اقتصادی با آن مواجه بود؛ بنابراین توکیو سوناتا باید در فهرست فیلمهای علاقهمندان به کشور ژاپن قرار بگیرد.
شکوفه گیلاس (۲۰۰۸)
بدون شک میتوان شکوفه گیلاس، اثر یاسوجیرو اوزو (Yasujirô Ozu) و دوریس دوری (Doris Dörrie)، را کاری خارقالعاده در انتقال یک داستان اصیل دانست که نگرشهای متفاوت فرهنگهای غربی و ژاپنی را در کنار هم به تصویر میکشد. اگرچه بخش اول فیلم در آلمان فیلمبرداری شده، اما بخش دوم داستان رودی (Rudi) در توکیو را دنبال میکند که سعی دارد تا آخرین خواسته همسرش برای رقص سایه را محقق سازد. دوربین در این فیلم بسیار زیاد جابجا شده و صحنههایی از پارک یویوگی، شینجوکو و کوه فوجی در فصل شکوفههای گیلاس را به تصویر میکشد.
توکیو! (۲۰۰۸)
این فیلم احتمالا سورئالترین فیلم فهرست ما باشد. توکیو! یک جریان خطی از فیلم را به بیننده نمایش داده و سه داستان متفاوت را روایت میکند که به نظر با یکدیگر گره خوردهاند. این داستانهای کوتاه که در ابتدا گمراهکننده هستند، بیشتر تصویری از ماهیت زندگی و تماشای توکیو در عصر حاضر را نشان میدهند. در این فیلم اغراق فراوانی شده و به سبک سورئال بوده، اما با دیدی عاری از تعصب و علاقه برای نمایش چهره اصیل شهر همراه است.
مثل یک عاشق (۲۰۱۲)
آخرین فیلم عباس کیارستمی در مرکز توکیو فیلمبرداری شده است. «مثل یک عاشق» یک شاهکار سینمایی است که بسیاری از جنبههای توکیو را به تصویر میکشد. این فیلم همچنین موفق میشود تا برخی از شاتهای حیرتانگیز و بکر را در کنار یکدیگر بیاورد. بازی بازیگران در این فیلم در چهارچوب قاب دوربین محدود شده، ازاینرو توازن بینظیری میان روایت داستان و انتقال هیجان وجود دارد. به خاطر داشته باشید که فیلم کیارستمی از نوع بلند و تفکرانه است و نباید انتظار ورود به یک داستان با اتفاقات سریع و لحظهای را داشت. بلکه باید منتظر فیلمی بود که بهمانند خود توکیو هم آشنا و هم ناآشنا است.