بزرگ‌ترین کلان‌شهر ایران، تهران ۷ هزار‌ساله است. این شهر شلوغ، پر از فرهنگ، هنر، تاریخ، اقتصاد و جغرافیا است. این قدمت و سال‌ها پایتخت بودن باعث شده تا اماکن دیدنی و تفریحی بسیاری در تهران وجود داشته باشد. در مورد تهران دانستنی‌ها آن‌قدر زیاد است که حتی افرادی که چندین نسل ساکن آن بوده‌اند هم به طور کامل از آن اطلاعی ندارند. اما اگر قصد دارید به تهران سفر کنید یا اوقات خوشی را برای خود و خانواده بسازید پیشنهاد می‌کنیم در ادامه با ما همراه باشید چرا که قصد داریم راهنمای کامل سفر به تهران را معرفی و بررسی کنیم.
با جغرافیای شهر تهران آشنا شوید
شهر تهران مرکز استان تهران و پایتخت ایران است که ۷۳۰ کیلومترمربع مساحت دارد و بیست و هفتمین شهر بزرگ دنیا است. همسایه‌های استانی این شهر از شمال استان مازندران، از غرب استان البرز، از شرق استان سمنان و از جنوب قم است.
آب‌وهوای تهران در مناطق مختلف یکسان نیست. چرا که از شمال دامنه رشته‌کوه البرز، از جنوب دشت کویر و در غرب بادهای باران‌زا بر روی نقاط مختلف آن تأثیر می‌گذارد. ممکن است هنگامی که شمال تهران برف می‌بارد، در جنوب حتی باران هم بر زمین نبارد.
شهر تهران به ۲۲ منطقه و ۱۲۲ ناحیه شهری تقسیم شده و جمعیتی ۱۳ میلیونی دارد. 17.5 درصد از جمعیت ایران در تهران زندگی می‌کنند و این آمار با رشد جمعیتی 4.1 درصدی رو به افزایش است.
تهران به استا‌ن‌های شمالی و مرکزی نزدیک‌تر است اما از سراسر ایران می‌توان با استفاده از هواپیما، اتوبوس، قطار و ماشین‌سواری به این شهر سفر کرد. نزدیک‌ترین مرکز استان به تهران، کرج است که در ۴۴ کیلومتری آن قرار دارد. اما دورترین شهر ایران به تهران، چابهار با ۱۹۶۱ کیلومتر مسافت جاده‌ای است.
متأسفانه تهران نسبت به خطرات طبیعی به‌خصوص سیل و زلزله بسیار آسیب‌پذیر است. پایتخت بر روی گسل‌های بسیاری بنا شده و بخش زیادی از آن بافت قدیمی و فرسوده دارد که با اصول ضد زلزله ساخته نشده است.
از آخرین زلزله بزرگ تهران ۱۹۲ سال می‌گذرد (سال ۱۲۰۹). در این سال‌ها زلزله‌های کوچکی که اغلب هیچ قربانی نداشته رخ‌داده است. اما باتوجه‌به گسل‌های فعال تهران (۱۶ گسل)، انتظار زمین‌لرزه‌های شدید با شدت خرابی بسیار، زیاد هم دور از واقعیت و بی‌جا نیست.
طهران قدیم، تهران جدید
با توجه به اینکه تا این لحظه قدمت شهر تهران را نزدیک به ۷ هزار سال تخمین می‌زنند؛ این شهر قبل از اسلام نیز وجود داشته است.
نام تهران
ریشه نام تهران دقیقاً مشخص نیست. برخی می‌گویند خاندان طاهری به دنبال جایی خوش‌آب‌وهوا به دامنه‌های البرز آمدند و در آن ساکن شدند. نام این منطقه به‌واسطه حضور ایشان، ابتدا «طاهران» و سپس به «طهران» تغییر یافت.
منابع دیگری نام تهران را به فردی به نام تیرداد می‌رسانند که این منطقه را آباد کرده و نام آن را «تیران» گذاشته است. به‌مرورزمان تیران به تهران تغییریافته است.
«تهران» نام دیگری است که می‌تواند ریشه کلمه تهران باشد. ازآنجاکه منطقه تهران فعلی در انتهای ران کوهپایه‌های البرز است؛ به آن تهران و سپس تهران می‌گفتند.
اما بعد از ظهور اسلام نام آن عربی شد و از «تهران» به «طهران» تغییر یافت. جنبش مشروطه که در ادبیات ایران نیز تغییراتی ایجاد کرد دوباره نام این شهر را فارسی کرد.
تهران در تاریخ
اولین اشاره‌ها به تهران در کتاب المسالک و الممالک به نویسندگی ابواسحاق استخری در سال ۳۴۰ هجری قمری صورت‌گرفته است. اما شهرت تهران و رونق آن به دوره صفویه باز می‌گردد. جد خاندان صفویه به نام امامزاده حمزه در کنار شاه عبدالعظیم دفن شده است و همین دلیل رفت‌وآمد شاهان صفوی به تهران بود.
شاه‌طهماسب علاقه زیادی به آب‌وهوای خوب و شکارگاه‌های اطراف تهران داشت. وی دستور ساخت اقامتگاه، برج و باروهایی اطراف تهران را داد و کم‌کم این شهر اهمیت پیدا کرد.
برای اولین‌بار تهران در سال ۱۲۰۰ به دست آغامحمدخان قاجار به‌عنوان پایتخت انتخاب شد و تا امروز باقی‌مانده است.
در زمان سلسله قاجار آثار و بناهای بسیاری به تهران اضافه شد که در راهنمای سفر به تهران به آن اشاره می‌کنیم. از جمله عمارت تخت مرمر، بنای مسجد امام خمینی فعلی، مدرسه مروی، قصر قاجار، باغ داوودیه، محله عباس‌آباد و بازار کفاش‌ها.
پیشنهاد مجله فلایتیو: ۱۰ کافه روباز تهران را بشناسید
معابر تهران قدیم
در تهران قدیم معابر، گذرها، خیابان‌ها، میدان‌ها و جاده مخصوص راه‌های عبور و مرور مردم را تشکیل می‌دادند. برخی از آنها همچنان به نام سابق خود وجود دارند. مانند: لاله‌زار، حسن‌آباد، میدان بهارستان و…
«جاده مخصوص» همان خیابان ولیعصر فعلی است. در زمان رضاشاه اتومبیل عادی حق رفت‌وآمد در این خیابان را نداشت و به همین دلیل به آن جاده اختصاصی یا مخصوص می‌گفتند.
اگر بخواهید همه‌ی نقاط دیدنی تهران را بگردید شاید به چند ماه زمان نیاز داشته باشید. شهری که برای هر سلیقه و قشری امکانات تفریحی و گردشگری دارد.
آشنایی با موزه های تهران
موزه‌های بسیاری در تهران وجود دارد. برخی از سازمان‌های دولتی یا وزارتخانه‌ها موزه مخصوص به فعالیت‌های خود را دارند. برخی از این موزه‌ها به شرح زیر است:
جواهرات ملی: شاید مهم‌ترین موزه تهران، گنجینه جواهرات ملی است. این موزه که در خیابان فردوسی قرار دارد شامل زیباترین و ارزشمندترین جواهرات ملی ایران بوده که جمع‌آوری آنها از دوره صفویه آغاز شده است. زیبایی این جواهرات به‌قدری چشم‌نواز است که بازدید از آن یک خاطره همیشگی در ذهن شما باقی خواهد گذاشت.
مجموعه کاخ سعدآباد: پیشنهاد می‌کنیم یک روز کامل را برای به بازدید از مجموعه کاخ سعدآباد و ۱۵ موزه آن اختصاص دهید. این مجموعه تفریحی تاریخی یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر تهران است. موزه‌های جذاب این مجموعه شامل موارد زیر است:
- موزه برادران امیدوار: علاقه‌مندان به سفر از طرف‌داران موزه برادران امیدوار هستند. این موزه به‌عنوان اولین موزه انسان‌شناسی ایران به نمایش دستاوردهای دو برادر و سفرهای آنان می‌پردازد.
- کاخ‌موزه سبز: کاخ شهوند یا کاخ سبز از قدیمی‌ترین و زیباترین بناهای ایران است.
- کاخ‌موزه ملت: کاخی زیبا با معماری خاص و نقاشی‌های استاد بهزاد که تالارهایش پر از فرش‌های نفیس، صنایع‌دستی و پارچه‌های نفیس است.
- موزه آشپزخانه سلطنتی: این موزه در کاخ ملت قرار دارد که در زمان محمدرضا پهلوی مجهزترین آشپزخانه ایران بوده است.
- موزه آلبوم‌های سلطنتی و اسناد: در این موزه منحصربه‌فرد ۴۴ آلبوم تصویری و ۴۵ برگ سند نوشتاری از دوره پهلوی موجود است که از مهم‌ترین آنان می‌توان به آلبوم عکس‌های چهارمین سال تاج‌گذاری محمدرضا پهلوی و عکس‌های عروسی وی با فوزیه اشاره کرد.
- موزه ماشین‌های سلطنتی: از جذاب‌ترین بخش‌های مجموعه سعدآباد موزه خودروهای سلطنتی است که در دو بخش رولزرویس و بنز به نمایش ماشین‌های ویژه خاندان پهلوی می‌پردازد.
- موزه استاد بهزاد: ۲۸۹ اثر از نقاش بزرگ «حسین بهزاد» در این موزه به نمایش عموم درآمده است.
- موزه استاد فرشچیان: کاخ سعدآباد میزبان آثار استاد فرشچیان بوده و موزه‌ای را به این نقاش بزرگ اختصاص دارد.
- موزه پوشاک سلطنتی: شاید جذاب‌ترین و پربیننده‌ترین موزه در مجموعه سعدآباد، بخش پوشاک سلطنتی است. در این موزه لباس‌های سلطنتی از دوره قاجار و پهلوی به‌نمایش‌درآمده است.
- موزه خط و کتابت میرعماد: ساختمانی پر از آثار برجسته و زیبا که با هنر خطاط بزرگ قرن یازدهم میرعماد الحسنی سیفی قزوینی تبدیل به موزه خط و کتابت شده است.
- موزه ظروف سلطنتی: اگر برایتان جذاب است بدانید شاهان در چه ظروفی غذا می‌خورده‌اند حتماً از این موزه بازدید کنید. بیش از ۵۰۰ قطعه ظروف نفیس سلطنتی در انتظار دیدار شما هستند.
- موزه نظامی: در کاخ شهرام (پسر اشرف پهلوی) هم‌اکنون ادوات نظامی و جنگی جهت بازدید عموم قرار گرفته است.
- موزه هنر ملل: در این موزه در ۵ بخش تمدن‌های پیش از اسلام، دوره اسلامی، آفریقای سیاه، خاور دور، مایاها و ایران جهان آثار هنری مختلفی را نمایش می‌دهد.
- موزه هنرهای زیبا: کاخ اسود در سه طبقه میزبان آثار هنرمندان مختلف است که شما می‌توانید با بازدید از آن هنر را از نزدیک لمس کنید.
خانه صبا: از مکان‌های دیدنی در راهنمای سفر به تهران می‌توان به خانه اجدادی استاد ابوالحسن صبا موسیقی‌دان برجسته در خیابان ظهیرالاسلام تهران اشاره کرد. این خانه‌ی قدیمی هم‌اکنون موزه‌ای شامل لوازم شخصی، آثار و سبک زندگی استاد صبا است.
موزه طبیعت و حیات‌وحش دارآباد: اگر به طبیعت علاقه دارید بازدید از مجموعه حیات‌وحش دارآباد حتماً برای شما جذاب خواهد بود. این موزه شامل کارگاه تاکسیدرمی، سینمای ۶ بعدی، کتابخانه، بخش تحقیقات زنبورعسل، هیومن پارک و رؤیا پارک است.
باغ‌موزه دفاع مقدس: یکی از باغ‌موزه‌های بزرگ کشور که باهدف انتقال مفاهیم دفاع مقدس فعالیت می‌کند.
موزه ارتباطات: در نزدیکی بازار تهران ساختمان قدیمی وزارت ارتباطات تبدیل به موزه‌ای جذاب شده است که سیر تحول ارتباطات بشر را نشان می‌دهد.
موزه سکه: ساختمان مرکزی بانک سپه در خیابان امام خمینی، بزرگ‌ترین مجموعه سکه‌های تاریخی و جهانی را به نمایش گذاشته است.
کاخ گلستان: بازدید از کاخ گلستان تجربه‌ای تکرارنشدنی برایتان خواهد بود. کاخی که از دوران صفویه بنیان نهاده شده و دو دوره قاجاریه بازسازی و به اوج خود رسیده است. موزه جذاب و دیدنی مردم‌شناسی نیز در این مجموعه واقع شده است.
برج میلاد: مجموعه تفریحی برج میلاد جای بسیار مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت است. به‌غیراز خود برج و چندین طبقه موزه‌های مختلف می‌توانید از شهربازی جدید برج میلاد نیز استفاده کنید.
موزه هنرهای ملی: اولین موزه تخصصی کشور که آثاری در رشته‌های مینیاتور، تذهیب و تشعیر، منبت و مشبک، خاتم‌سازی، سفالگری، زری‌بافی، گبه و فرش و … آثار منحصربه‌فردی را نمایش می‌دهد.
موزه مجلس شورای اسلامی: یک بازدید تاریخی، هنری و سیاسی در موزه مجلس شورای اسلامی چشم‌انتظار شما خواهد بود. این موزه در عمارت قبلی مجلس در خیابان بهارستان واقع شده است.
باغ‌موزه گیاهان دارویی: آیا دوست دارید به دل طبیعت سفری شگفت‌انگیز داشته باشید؟ هم بیاموزید و هم از زیبایی‌های طبیعت بهره ببرید؟ باغ‌موزه گیاهان دارویی در کیلومتر دهم آزادراه تهران کرج شما را به آشتی با طبیعت فراخوانده است.
آشنایی با جاهای دیدنی شهر تهران
در تهران تفریحات و مکان‌های بسیاری برای سپری کردن اوقات فراغت وجود دارد. تهران پر از کافه‌ها، شهربازی‌های کوچک و بزرگ، بولینگ، اتاق‌های فرار، پینت بال و… است. در پایتخت هیچ‌کسی حوصله‌اش سر نمی‌رود! چرا که برای هر سن‌وسال با هر وضعیت مالی امکانات تفریحی بسیاری وجود دارد.
معروف‌ترین فضاهای تفریحی تهران به شرح زیر است:
مجموعه دریاچه چیتگر و بام‌لند: در غرب تهران می‌توانید لحظات شاد و پرهیجانی را بسازید. دریچه مصنوعی چیتگر با امکانات قایق‌سواری و ماهیگیری پذیرای شما خواهد بود. همچنین در اطراف دریچه فضای پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، لوازم بازی کودکان و مجتمع تجاری – تفریحی بام‌لند وجود دارد. در تعطیلات و با اطلاع قبلی در این مجموعه نمایشگاه و کنسرت نیز برگزار می‌شود.
آبشار تهران: در نزدیکی شهرک شهید باقری در غرب تهران، مجموعه تفریحی بسیار زیبایی در دل کوه بنا شده است. آبشار تهران با فضایی دلچسب همراه با مرغابی و حیوانات این زیست‌بوم، پذیرای بازدیدکنندگان بسیاری است. فضای اطراف آبشار، مانند پارک درست شده و دارای آلاچیق، رستوران و امکانات تفریحی است. اگر به کوهنوردی علاقه دارید بدون شک آبشار تهران موردپسند شما خواهد بود.
پارک پردیسان: بوستان جنگلی پردیسان از دیگر پارک‌ها در راهنمای سفر به تهران است که به شما پیشنهاد می‌کنیم حتماً یک روز به آن سری بزنید. پردیسان دارای مرکز بازپروری حیات‌وحش است و می‌توانید از حیواناتی که در این مرکز نگهداری یا درمان می‌شوند نیز بازدید کنید. این پارک برای بادبادک هوا کردن بسیار جای مناسبی است و هرگاه از کنار آن رد شوید آسمان آن را پر از بادبادک‌های رنگی خواهید دید.
پارک چیتگر: پارک جنگلی چیتگر در سال ۱۳۴۲ تأسیس شد و هم اکنون یکی از مکان‌های اصلی تفریحی در تهران به‌حساب می‌آید. در چیتگر باغ راز هستی، بوستان بانوان ریحانه، باشگاه سوارکاری، پیست دوچرخه‌سواری، پینت بال، رستوران و درمانگاه وجود دارد.
پارک ارم: شهربازی بزرگ تهران در پارک ارم قرار دارد. سه شهربازی بزرگ برای همه گروه‌های سنی، باغ‌وحش، استخر روباز و دریاچه از امکانات پارک ارم است.
پل طبیعت: از مکان‌ها جذاب دیدنی در راهنمای سفر به تهران می‌توان به پل طبیعت اشاره کرد. این پل ۳ طبقه است. در طبقه اول آن رستوران‌ها و کافه‌های دلنشین از شما پذیرایی خواهند کرد، طبقه دوم فضاهایی اختصاصی برای نشستن در طبیعت وجود دارد و در طبقه سوم می‌توانید از نمای بی‌نظیر پل لذت ببرید. این پل با نورپردازی ویژه در هنگام شب به‌شدت تماشایی است.
برج آزادی: نماد تهران برج آزادی واقع در میدانی به همین نام است. آیا می‌دانستید که می‌توانید از داخل برج و موزه‌ی آن نیز بازدید کنید؟
باغ کتاب: باغی که درختان آن همه کتاب شده‌اند و در اتوبان حقانی تهران قرار دارد. در باغ کتاب تهران هر کتابی که بخواهید پیدا می‌کنید. پردیس تئاتر و موسیقی، اتاق فرار، باغ علم کودک، فضای اختصاصی مطالعه، باغ علم نوجوان، سرزمین فکربازیا، باشگاه رباتیک، باشگاه زیست‌شناسی، رستوران‌ها و کافه‌های بسیار از امکانات باغ کتاب تهران هستند.
دریاچه هنر: در مجاورت باغ کتاب، دریاچه مصنوعی هنر با فضایی دلنشین و البته یک فودگاردن ویژه همراه با نمایش ماشین‌های قدیمی و جذاب در انتظار شما خواهد بود.
پارک لویزان: پارک جنگلی لویزان در شمال شرق پایتخت قرار دارد. این پارک علاوه بر فضای جنگلی و طبیعت دلنشین، دارای پارک پرندگان منحصربه‌فردی است که بیش از ۶۵۰۰ پرنده مختلف در آن نگهداری می‌شود.
بام تهران: در انتهای خیابان ولنجک تهران می‌توانید تهران را از بالا به تماشا بنشینید و از امکاناتی چون بانجی جامپینگ، صخره‌نوردی، بگ جامپینگ، ترامپولین جامپینگ، سورتمه، تنیس، سینمای ۵ بعدی، اتاق فرار و زیپ‌لاین استفاده کنید.
پارک آبی: در تهران چندین پارک آبی وجود دارد که می‌توانید یک روز پرهیجان را در آنها بگذرانید. پارک آبی آزادگان، جماران، پارس، اُپارک، ارم، اکباتان و افق هلان از پارک‌های آبی تهران است.
ژوراسیک پارک: اگر به ماقبل تاریخ و دایناسورها علاقه دارید حتماً سری به پارک ژوراسیک تهران بزنید. دایناسورها چشم‌انتظار شما هستند!
از دیگر پارک‌ها و فضاهای طبیعی در راهنمای سفر به تهران می‌توان به پارک هنرمندان، دانشجو، ملت، جمشیدیه، نهج‌البلاغه، شهر، آب‌وآتش، ساعی، گفت‌وگو، بوستان باغ ایرانی، پارک ملی حصار و خجیر می‌توان اشاره کرد.
تهران، بازار بزرگ ایران
هر چیزی که بخواهید در تهران پیدا می‌شود. کافی است بدانید در کدام راسته بازار بزرگ یا در کدام طبقه مال‌های مدرن آن را به فروش می‌رسانند.
بازار بزرگ تهران، حسن‌آباد، عبدل‌آباد، حدفاصل فلکه دوم و سوم تهرانپارس، تجریش و یافت‌آباد از مراکز خرید قدیمی در تهران هستند. از طرف دیگر تهران مال‌ها و پاساژهای بسیاری را در خود جای‌داده است. در اکثر پاساژهای تهران علاوه بر خرید، فضاهای تفریحی و رستوران‌های بسیاری وجود دارد.
پیشنهاد مجله فلایتیو: راهنمای رفتن به فرودگاه مهرآباد با مترو
سفره رنگین غذاهای ایرانی و جهانی در تهران
هر جای تهران که باشید در کمترین زمان ممکن می‌توانید غذای مطلوب خود را پیدا کنید. هر سلیقه‌ای در این شهر می‌تواند رستوران محبوب خود را داشته باشد. در اکثر جاهای دیدنی تهران که پیش‌ازاین ذکر کردیم؛ فودکورت‌ها با انواع غذاهای ایرانی و ملل حضور دارند. از رستوران چینی تا غذاهای محلی ایرانی، همه در تهران شعبه دارند.
همچنین خیابان سی تیر میزبان فستیوال دائمی غذاها است. در این خیابان سنگ‌فرش‌شده می‌توانید غذاهای خیابانی را مزه کنید، فالوده بخورید و چای بنوشید.
تهران پر رفت‌وآمد با ترافیکی دائمی
تهران شهر ترافیک است! دیگر فقط نیمه‌شب‌ها در این شهر می‌توان بدون ترافیک رفت‌وآمد کرد. شریان‌های اصلی تهران مثل اتوبان همت، حکیم، امام علی و یادگار امام ساعت‌های زیادی مملو از ترافیک هستند. اما این شهر پر رفت‌وآمد راه‌حل‌های دیگری برای جابه‌جایی ساکنینش دارد. خطوط متروی تهران هر روز چندین هزار نفر را جابه‌جا می‌کنند. مترو با ایستگاه‌ها و خطوط متفاوت در سطح شهر دسترسی را برای همه اقشار آسان کرده‌اند. برای آگاهی از این خطوط، مقاله راهنمای جامع نقشه مترو تهران را بخوانید
خطوط BRT (سامانه اتوبوس تندرو شهری) ، تاکسی و اتوبوس‌ها از دیگر گزینه‌های حمل‌ونقل در سطح شهر تهران هستند.
زندگی در تهران
اگر می‌خواهید تهران را برای زندگی انتخاب کنید باید شلوغی و سروصدا را بپذیرید. ساخت‌وساز در تمام محله‌ها جریان دارد و خانه‌های قدیمی را به آپارتمان‌های نوساز تبدیل می‌کنند. خیابان‌ها همیشه پر از ماشین رفت‌وآمد است و ترافیک بخش جدایی‌ناپذیر شهر است.
از طرف دیگر این شهر به‌واسطه بیش از ۲۰۰ سال پایتخت بودن از تمام شهرهای ایران امکانات بیشتری دارد. آموزش، بهداشت، تفریح و حمل‌ونقل در تهران با بهترین شرایط وجود دارد. به همان مقدار هزینه‌ها در تهران شاید از همه شهرهای ایران بیشتر باشد.
آخرین توضیحات در مورد سفر به تهران
تهران شهر زیبایی‌ها و البته شلوغی‌ها است. ساعات کمی در شبانه‌روز، پایتخت کمی آرام می‌گیرد و از ساعات ابتدایی صبح باز هم فعالیت و جنب‌وجوش آغاز می‌شود. از تمام اقوام ایرانی در تهران سکونت دارند و مشاغل بسیاری نیز در این شهر در حال فعالیت هستند.
شناخت کامل تهران تقریباً امکان‌پذیر نیست. قدمت زیاد، تاریخ و فرهنگ غنی، جریانات سیاسی و صنعتی همگی موجب شده‌اند تا در مورد این شهر سخن بسیار باشد.
